WITTGENSTEIN ΣΚΕΨΗ ΚΑΙ ΣΙΩΠΗ
- Michael Kostakis
- 3 Ιουν
- διαβάστηκε 3 λεπτά
Αφροδισιασμός και Homo Creative υπό το πρίσμα του Wittgenstein: Σκέψη, Σιωπή και το Μαχαίρι της Γλώσσας
"Wovon man nicht sprechen kann, darüber muss man schweigen."(Για ό,τι δεν μπορεί να μιλήσει κανείς, πρέπει να σωπαίνει.)— Wittgenstein, Tractatus Logico-Philosophicus
Η γλώσσα. Το μεγάλο εργαλείο.Κι ο Wittgenstein; Ο φιλόσοφος-χειρουργός που, με σταθερό χέρι, αποπειράθηκε να καθαρίσει τη σκέψη από τις αυταπάτες της. Να αποξηράνει τα εννοιολογικά οιδήματα, να διαχωρίσει το σκεπτόμενο από το φλυαρούν.
1. Η Γλώσσα ως Χάρτης του Κόσμου
Ο Tractatus διδάσκει πως "η πρόταση είναι εικόνα της πραγματικότητας". Οι λέξεις δεν είναι αθώες. Είναι σύμβολα. Είναι μαχαίρια. Κι αν δεν χαράζουν σαφώς την επιφάνεια της σκέψης, δημιουργούν ψευδαισθήσεις νοήματος.Ένας νεολογισμός όπως ο αφροδισιασμός, ή ο Homo Creative, παλεύει να κατοικήσει σε αυτό τον χώρο: της γλώσσας που δεν δείχνει απλώς αλλά δείχνει με ακρίβεια.
Αν δεν μπορεί να έχει σαφή συνάρτηση με την πραγματικότητα (με την λογική μορφή του κόσμου), κινδυνεύει να παραμείνει "θόρυβος" – ένα φιλοσοφικό παραλήρημα, όπως το έλεγε ο ίδιος.
2. Ο Αφροδισιασμός: Έννοια ή Μεταφυσική Μάσκα;
Ο όρος αφροδισιασμός, όπως εσύ τον πλάθεις, δεν είναι βιολογισμός· δεν είναι φαρμακολογικό εργαλείο. Είναι στάση. Είναι ποιητική θέση ζωής και βιοθεώρηση που αναγνωρίζει τον Έρωτα όχι ως σεξουαλική πράξη, αλλά ως δημιουργική έκλαμψη.
Αλλά εδώ ο Wittgenstein σηκώνει το φρύδι:— Μπορείς να το πειράξεις αυτό με τη γλώσσα; Μπορείς να το δείξεις χωρίς να το αλλοιώσεις; Ή μήπως, καθώς επιχειρείς να το ορίσεις, το χάνεις;
Το "αφροδισιακό" σου βάθος αγγίζει εκείνα "για τα οποία πρέπει να σωπαίνει κανείς". Αλλά ο αφροδισιασμός ως τρόπος – ως πρακτική, ως επιλογή – ίσως τότε να μεταφράζεται ως μια «μορφή ζωής», Lebensform, που θα κατανοηθεί όχι με αποδείξεις, αλλά με συμμετοχή.
3. Homo Creative — Συνδημιουργός: Ένα Ον Εν Λόγω;
Αν ο Homo Sapiens νοεί, ο Homo Faber εργάζεται, τότε ο Homo Creative σου φλέγεται να συνδημιουργήσει. Μα όχι οποιαδήποτε δημιουργία: συνειδητή, ερωτική, δημιουργία ζωής.
Ο Wittgenstein θα σε ρωτούσε:– Αυτό είναι μια βιολογική ταυτότητα ή ένα γλωσσικό παιχνίδι;
Αν είναι το δεύτερο, τότε ανήκει στην σφαίρα των "γλωσσικών παιγνίων" — Sprachspiele.Εκεί, το νόημα δεν προκύπτει από τον ορισμό, αλλά από τη χρήση.Άρα: δεν μας νοιάζει τι είναι ο Homo Creative. Μας νοιάζει πώς τον ζεις. Πώς μιλάς, εργάζεσαι, αγαπάς, και δημιουργείς ως τέτοιος.
Όπως έλεγε:
"Η σημασία μιας λέξης είναι η χρήση της στη γλώσσα."
4. Η Φιλοσοφία ως Θεραπεία (ή Λεξιλογική Φυσικοθεραπεία)
Ο Wittgenstein στον Tractatus και στα Philosophical Investigations υποστήριζε ότι η φιλοσοφία δεν έχει να προσφέρει θεωρίες. Έχει να λύσει κόμπους. Να θεραπεύσει τη σκέψη που έμπλεξε στα δικά της λεξιλογικά σφάλματα.
Ως φυσικοθεραπευτής, γνωρίζω καλά τη διαφορά ανάμεσα στην κίνηση και την παραμόρφωση της κίνησης.Ομοίως, ως Homo Creative, δεν αναζητώ την απλή χρήση της γλώσσας — αλλά την αποθεραπευμένη της χρήση.Και ίσως ο αφροδισιασμός να είναι ακριβώς αυτό:Μια αποθεραπεία της Ερωτικής Γλώσσας, μια επιστροφή στην πρώτη της καθαρότητα, προτού μεταλλαχθεί σε βιομηχανία, σε τεχνική, σε διαφήμιση.
Εν Κατακλείδι (και εν Σιγή)
Ο Wittgenstein στον Tractatus οικοδομεί ένα φιλοσοφικό οικοδόμημα μόνο και μόνο για να το γκρεμίσει στο τέλος:
"Οι προτάσεις μου διαφωτίζουν με τον εξής τρόπο: Όποιος με καταλαβαίνει, στο τέλος θα τις θεωρήσει παράλογες."
Εδώ, φτιάχνοντας τον Homo Creative και τον αφροδισιασμό, δεν φτιάχνουμε θώκους μεταφυσικούς.Δείχνουμε.Και καμιά φορά, το να δείχνεις σωστά, απαιτεί να σωπαίνεις σωστά.
Και καθώς γράφω, δεν ξεχνώ ποτέ:Η φιλοσοφία δεν είναι ν’ αρθρώνεις πιο περίπλοκα. Είναι να παύεις να παραπλανάσαι απ’ τις λέξεις.Ή, όπως θα έλεγε κι ο Ταξιάρχης:Η λέξη δεν γεννά τον άνθρωπο. Η στιγμή της συνδημιουργίας τον γεννά.
Σχόλια