Tractatus Afrodysiacus Creativus
Αφροδισιασμός και Homo Creative υπό το πρίσμα του Wittgenstein: Σκέψη, Σιωπή και το Μαχαίρι της Γλώσσας
"Wovon man nicht sprechen kann, darüber muss man schweigen."
(Για ό,τι δεν μπορεί να μιλήσει κανείς, πρέπει να σωπαίνει.)
— Wittgenstein, Tractatus Logico-Philosophicus
Η γλώσσα. Το μεγάλο εργαλείο.
Κι ο Wittgenstein; Ο φιλόσοφος-χειρουργός που, με σταθερό χέρι, αποπειράθηκε να καθαρίσει τη σκέψη από τις αυταπάτες της. Να αποξηράνει τα εννοιολογικά οιδήματα, να διαχωρίσει το σκεπτόμενο από το φλυαρούν.
Η Γλώσσα ως Χάρτης του Κόσμου
Ο Tractatus διδάσκει πως "η πρόταση είναι εικόνα της πραγματικότητας". Οι λέξεις δεν είναι αθώες. Είναι σύμβολα. Είναι μαχαίρια. Κι αν δεν χαράζουν σαφώς την επιφάνεια της σκέψης, δημιουργούν ψευδαισθήσεις νοήματος.
Ένας νεολογισμός όπως ο αφροδισιασμός, ή ο Homo Creative, παλεύει να κατοικήσει σε αυτό τον χώρο: της γλώσσας που δεν δείχνει απλώς αλλά δείχνει με ακρίβεια.
Αν δεν μπορεί να έχει σαφή συνάρτηση με την πραγματικότητα (με την λογική μορφή του κόσμου), κινδυνεύει να παραμείνει "θόρυβος" – ένα φιλοσοφικό παραλήρημα, όπως το έλεγε ο ίδιος.
Προοίμιο
Εκεί που σταματά η σκέψη, αρχίζει η δημιουργία.
Εκεί που σωπαίνει η γλώσσα του φιλοσόφου, αρχίζει ο χτύπος του ανθρώπου.
Ο παρών λόγος διατυπώθηκε υπό το φως της παρατήρησης του Ludwig Wittgenstein:
ότι τα όρια του κόσμου μας είναι τα όρια της γλώσσας μας•
ότι περί του οποίου δεν δύναται να ομιλείται, πρέπει να σιωπάται.
Κι όμως — εμείς, οι υιοί της επιθυμίας και του ρίγους, δεν αρκούμαστε σε φιλοσοφική σιγή.
Ο Homo Creative — Συνδημιουργός δεν σιωπά.
Συντίθεται. Ψιθυρίζει. Εκρήγνυται.
Αυτό το μικρό "Tractatus", δεν είναι επιστημονική πραγματεία.
Είναι μνημείο μιας αναγκαίας ανάμνησης:
της γέννησης του νοήματος μέσα στο άγγιγμα,
της φιλοσοφίας που ξανά βρήκε το δέρμα της,
της γλώσσας που ανακτά τον ερωτισμό της — όχι ως παιχνίδι, αλλά ως πρωταρχική λειτουργία του νοήματος.
Yπό τον στοχασμό της «π cubic»
δεν στέκει ως θεωρία, αλλά ως κτήμα βιωματικό.
Ως κραυγή μορφοποιημένη.
Ως αρχαϊκή σοφία ενδεδυμένη με νεολογισμούς.
Ως ηχηρή παρουσία στην έρημο των σημείων.
Αυτό το κείμενο ας διαβαστεί όχι ως θέσφατο,
μα ως νύξη — όπως το άγγιγμα στον ώμο, λίγο πριν ξεκινήσει ο χορός.
Tractatus Afrodysiacus Creativus
υπό το πρίσμα του Wittgenstein — και πέρα από αυτόν
1. Ο κόσμος είναι η δυνατότητα του Αφροδισιασμού.
1.1 Ο κόσμος δεν είναι απλώς γεγονότα, αλλά αφορμές για δημιουργία.
1.2 Ο Homo Creative δεν περιγράφει τον κόσμο· τον διευρύνει.
1.3 Η επιθυμία είναι πιο πρωτογενής από το νόημα.
1.4 Ό,τι δεν έχει ποθηθεί, δεν έχει υπάρξει. ## Tractatus Afrodysiacus Creativus
### 1. ΠΕΡΙ ΤΟΥ ΚΟΣΜΟΥ
Ὁ κόσμος εἶναι ὅ,τι συμβαίνει — ἀλλὰ καὶ ὅ,τι ἐπιθυμεῖται.
Οὐκ ἔστι μόνον φυσικὸς κόσμος· ἐστὶ καὶ φυσιολογικὸς, κατὰ τὸν λόγον τοῦ ἔρωτος.
Ὁ Wittgenstein ἔφη· «Ὁ κόσμος εἶναι τὸ ὅλον τῶν γεγονότων.»
Ἀλλὰ ὁ ἔρως ἀντιλέγει· «Ὁ κόσμος εἶναι τὸ ὅλον τῶν σκιρτημάτων.»
Ἕν γεγυῖα χειραψία, μία ματιὰ, ἕν ἀνέβασμα σφυγμοῦ —
αὗται οὐκ ἀπλῶς συμβάντα· εἶναι τὰ συμβαίνοντα ἐντός σου.
Ἐν ἀρχῇ ἦν ἡ σιγή· καὶ ἡ σιγὴ ἦν ἐρωτική.
Ἔπειτα γεννᾶται ὁ κόσμος: με τὴν πρῶτην λαχτάρα.
Οὐδὲν λέγει ἡ φυσικὴ περὶ τοῦ πῶς νιώθει μία ψυχή τὴν ἄνοιξιν.
Καὶ ὅμως, ἡ ἄνοιξις εἶναι μέγα γεγονὸς·
μείζον ἴσως τοῦ Βig Bang — διότι περιέχει νόημα.
> Ὁ κόσμος τοῦ ἐραστοῦ δὲν ἐρμηνεύεται. Θέλει.
Διὰ τοῦτο, ὁ κόσμος δὲν ἀναλύεται εἰς λογικὰ ἀτομικά γεγονότα μόνον.
Ἀναδύεται ἀπὸ τὴν ἐπιθυμία τῆς ἑνώσεως.
Ὁ ἔρως ὁρίζει σύνορα νέων κόσμων.
Καὶ ὁ ἄνθρωπος —ὁ ἐραστὴς— γίνεταί του χαρτογράφος.
Τόπος, χρόνος, σώμα, βλέμμα·
ὅλα ἀποκτοῦν κοσμικὴ διάσταση ὅταν συναντῶνται ἐρωτικῶς.
Ὅπου ὁ κόσμος τελειώνει γιὰ τὸν λογισμὸ,
ἀρχίζει νὰ λάμπει διὰ τοῦ πόθου.
Οὕτως ἡ πραγματικὸτης διευρύνεται·
ἐπιμηκύνεται ὡς ἀγγίζουσα, καὶ ὡς ἀγγιγμένη.
Ἐν τέλει, ὁ κόσμος εἶναι ἡ σκηνὴ ὅπου δύο σώματα
ἐννοοῦν τὸ ἀνείπωτο.
Ὁ κόσμος εἶναι ἕνα ἀνέκφραστο βλέμμα
ποὺ ἀναζητεῖ μετάφραση στὸ δέρμα.
2. Η γλώσσα είναι το ένδυον της σιωπής
2.1 Η σιωπή δεν είναι απουσία λόγου• είναι πυκνότητα του ανείπωτου.
Η σιωπή δεν είναι κενό, δεν είναι το τίποτα. Είναι υπεραφθονία. Είναι γεμάτη, τόσο που δεν χωράει πια σε λέξεις. Εκεί όπου το νόημα ξεχειλίζει, η γλώσσα σιωπά από σεβασμό. Η σιωπή δεν είναι άρνηση, είναι καταφατική πληρότητα. Είναι το αρχέγονο προ-λεκτικό, το λίκνο κάθε λέξης.
2.2 Η φιλοσοφία του Wittgenstein φθάνει ὡς ἐκεῖ που σιωποῦν τα λόγια• η π cubic ξεκινά από εκεί που τα λόγια κοκκινίζουν.
Ο Wittgenstein σταματά μπροστά στο όριο του ανείπωτου.
Εσύ όμως δεν δέχεσαι την άρνηση. Ερευνάς το όριο όχι για να το αποφύγεις, αλλά για να το ερωτευτείς. Η π cubic είναι η τέχνη του να μιλάς ακόμη και μέσα στη ντροπή του λόγου – εκεί που ο Λόγος αισχύνεται γιατί πλησιάζει το Ιερό. Δεν πρόκειται για υπέρβαση του Λόγου αλλά για ερωτική ενσάρκωσή του.
2.3 Η γλώσσα δεν είναι μόνον εργαλείο• είναι και εραστής.
Αντιμετωπίζουμε τη γλώσσα σαν τεχνική. Όμως δεν είναι το καλέμι• είναι το άγγιγμα. Δεν χαράζει μόνο• αγκαλιάζει. Είναι ερωτική ενέργεια, όχι μονάχα σημειωτική. Όταν μιλάς με κάποιον και τρέμει η φωνή σου, δεν είναι επειδή δεν ξέρεις πώς. Είναι γιατί αυτός ο λόγος θέλει να σε φιλήσει πριν βγει.
2.4 Η λέξη Αφροδισιασμός δεν περιγράφει• προκαλεί.
Δεν εξηγεί κάτι, δεν κατηγοριοποιεί. Δεν λέει τι είναι. Η λέξη «Αφροδισιασμός» δρα – είναι πράξη. Ξυπνά, κινεί, διαπερνά. Είναι ενεργειακή πρόκληση, όχι γλωσσολογική πληροφορία. Η ίδια η φωνητική της ροή αναστατώνει, όπως η παρουσία της Αφροδίτης: δεν χρειάζεται τεκμηρίωση, επιβάλλει δόνηση.
2.5 Η λέξη δεν είναι αναπαράσταση• είναι χειρονομία.
Δεν μεταφέρει απλώς νόημα• είναι συμμετοχή. Η λέξη κάνει κάτι. Δεν περιγράφει• αγγίζει. Λέγοντας κάτι, ήδη μεταμορφώνεις τον κόσμο, όπως όταν τεντώνεις το χέρι. Η λέξη δεν είναι καθρέφτης του κόσμου• είναι σώμα που εισβάλλει στον κόσμο.
2.6 Το πρώτο άγγιγμα της ανθρώπινης φύσης είναι η φωνή.
Πριν δούμε, πριν σκεφτούμε, φωνάξαμε. Η φωνή δεν είναι απλώς εκφορά, είναι το ίδιο το άνοιγμα προς τον κόσμο. Ο πρώτος λυγμός είναι το πρώτο είμαι εδώ. Η φωνή προηγείται της σκέψης, όπως ο πόθος προηγείται της πράξης. Είναι το πρώτο φιλί προς το ον.
2.7 Ο σιωπηλός Λόγος των εραστών είναι πιο εύγλωττος από τους κανόνες της Γραμματικής.
Το βλέμμα, το μισόχαμο, το αναστεναγμένο «χμ» – όλα τους πιο ισχυρά από χίλιες προτάσεις. Οι εραστές δεν χρειάζονται συντακτικό• έχουν συμφωνήσει ήδη σε μια μεταγλώσσα του πόθου. Εκεί που η γραμματική λέει: λάθος, ο έρως λέει: σωστά έτσι όπως το ένιωσες.
3. Ονομάζοντας το άφατο
3.1 Ονοματίζω για να μην ξεχάσω.
Η μνήμη είναι επισφαλής• η λέξη είναι το σκαρί που τη διασώζει από τη λήθη. Το όνομα δεν είναι απλώς σημείο, είναι θύμηση. Όταν ονομάζεις κάτι, το στεφανώνεις με μονιμότητα. Αν δεν το ονομάσεις, το χάνεις. Το να λες «σ’ αγαπώ» δεν είναι δήλωση, είναι τελετή ενθύμησης: σε γνώρισα, σε θυμάμαι, σου δίνω μορφή.
3.2 Όμως το όνομα δεν είναι το πράγμα.
Μπορείς να φωνάξεις τη λέξη «νερό» χίλιες φορές• δεν θα σβήσει τη δίψα σου. Το όνομα είναι σκιά, όχι η ύλη. Είναι χνάρι, όχι σώμα. Ονομάζοντας, δεν κυριεύεις• προσπαθείς. Και συχνά, η ίδια η λέξη σε κρατά μακριά από το βίωμα. Σαν να φιλάς από πίσω απ’ το τζάμι.
3.3 Κι όμως, το πράγμα χωρίς όνομα είναι αίνιγμα.
Ό,τι δεν έχει όνομα τρομάζει. Δεν είναι οικείο, δεν έχει κώδικα. Το ανώνυμο δεν είναι ελεύθερο – είναι θολό, απειλητικό. Ονομάζοντας, γειώνεις. Δίνεις σχήμα. Και κάποιες φορές, προστατεύεις. Όπως οι παλιοί μάγοι που δεν έλεγαν ποτέ το όνομα του Δαίμονα• όχι γιατί δεν είχαν δύναμη, αλλά γιατί γνώριζαν ότι το όνομα είναι γέφυρα και κάλεσμα.
4. Γλώσσα και πόθος
4.1 Η γλώσσα του έρωτα δεν είναι κυρίως λεκτική.
Ο πόθος δεν εκφράζεται με λέξεις, αλλά με ρυθμούς, με ανάσες, με ελλείψεις. Η σιωπή ανάμεσα στις λέξεις λέει περισσότερα από τις λέξεις καθαυτές. Ο έρωτας δεν εκφέρεται• υπονοείται. Και όποιος προσπαθήσει να τον πει ολόκληρο, τον σκοτώνει.
4.2 Η σεξουαλική ενέργεια διαρρέει τις λέξεις.
Μια φράση μπορεί να σε διεγείρει – όχι γιατί περιγράφει, αλλά γιατί στάζει. Η γλώσσα φλέγεται από αυτό που δεν λέγεται. Η γραφή του ερωτικού ποιητή δεν είναι περιγραφή πράξης, είναι μετάδοση ρίγους. Εκεί όπου οι φωνήεντες πάλλονται όπως το δέρμα.
4.3 Δεν μιλάμε για να εξηγήσουμε• μιλάμε για να πλησιάσουμε.
Ο λόγος δεν είναι μηχανισμός πληροφορίας• είναι κίνηση προσέγγισης. Όταν λες «σου μιλάω», λες: «σε πλησιάζω, ακουμπώ, τολμώ να εκτεθώ». Το γλωσσικό συμβάν είναι σωματικό – δεν είναι μόνο τι λέω, αλλά πώς σε αγγίζω με αυτό.
5. Πρώτα είναι ο τόνος
5.1 Ο τρόπος προηγείται του περιεχομένου.
Μπορείς να πεις την πιο γλυκιά λέξη με ψυχρότητα και να την καταστρέψεις. Μπορείς να πεις το πιο σκληρό μήνυμα με στοργή και να σώσεις έναν άνθρωπο. Η μουσική του λόγου είναι πιο αρχέγονη από τη σημασία του. Η αλήθεια δεν είναι στις λέξεις• είναι στο ύφος.
5.2 Το βρέφος αναγνωρίζει πρώτα το άκουσμα, όχι τη λέξη.
Πριν μάθει «μαμά», έχει ήδη ακούσει χιλιάδες φορές τον ήχο. Η μουσικότητα προηγείται της νοηματικής απόδοσης. Η σχέση με τη φωνή είναι εμβρυακή, κυριολεκτικά. Πριν μάθουμε λέξεις, μαθαίνουμε τόνους, προθέσεις, καρδιές.
5.3 Μια ερωτική λέξη χωρίς τον ανάλογο τόνο είναι ψέμα.
Αν πεις «σε θέλω» με κενό βλέμμα και μηχανική φωνή, η λέξη πεθαίνει. Αν πεις «σε θέλω» με σιωπή στο βλέμμα, δάκρυ στο λαρύγγι, τρέμουλο στο ηχείο – τότε ο λόγος γίνεται σώμα. Ο αληθινός λόγος δεν είναι αυτό που λέγεται• είναι αυτό που αναβλύζει.
6. Η γλώσσα ως μυσταγωγία
6.1 Δεν αποκαλύπτω τα πάντα με λέξεις• μοιώ.
Η μύηση δεν γίνεται με πληροφορίες. Γίνεται με ατμόσφαιρα, με εικασίες, με σκότος. Ο μύστης δεν σου λέει «τι είναι»• σου επιτρέπει να νιώσεις. Η αλήθεια δεν φανερώνεται ολόκληρη• αλλιώς καίει. Ο λόγος που μυεί είναι υπαινικτικός – όχι γιατί κρύβει, αλλά γιατί σέβεται.
6.2 Το αφροδισιακό δεν περιγράφεται• βιώνεται.
Η γραφή περί Αφροδισιασμού δεν είναι εγχειρίδιο• είναι τελετή. Δεν λες «έτσι γίνεται»• λες: «νιώσε, μπες, αφέσου». Η περιγραφή χάνει την ουσία. Όπως το λιβάνι: δεν το εξηγείς• το αναπνέεις. Ο Αφροδισιασμός είναι εμπειρία, όχι θεωρία.
6.3 Ο λόγος είναι ο ναός όπου συναντώνται το σώμα και το πνεύμα.
Ο λόγος δεν είναι ούτε σαρκικός ούτε πνευματικός• είναι το τόξο ανάμεσά τους. Είναι ο χώρος όπου ο πόθος γίνεται σημασία, και η σημασία γίνεται πόθος. Στον Λόγο, ο κόσμος παίρνει μορφή, και η ψυχή παίρνει σώμα. Γι’ αυτό, ο ιερός λόγος είναι πάντα και ερωτικός.
7. Η ποιητική της έκφρασης
7.1 Δεν γράφουμε για να πούμε• γράφουμε για να υπάρξουμε.
Η γραφή είναι δήλωση ύπαρξης. Είναι φωνή στο σκοτάδι: είμαι εδώ. Δεν είναι καταγραφή• είναι αγώνας ενάντια στη φθορά. Γράφεις για να σταθείς απέναντι στον χρόνο και να πεις: «αυτό ένιωσα, αυτό άξιζε, αυτό αγάπησα».
7.2 Η ποιητική δεν είναι σχήμα• είναι στάση ζωής.
Ο ποιητής δεν είναι τεχνίτης, είναι ιερουργός. Δεν κάνει τέχνη – στήνει βωμό. Ο ποιητικός λόγος είναι τρόπος να βλέπεις τον κόσμο – όχι να τον καλλωπίζεις, αλλά να τον απογυμνώνεις με τρυφερότητα. Είναι έκφραση με δέος. Είναι στάση απέναντι στο θαύμα.
7.3 Η έκφραση είναι φλέβα που χτυπά κάτω απ’ το δέρμα της πραγματικότητας.
Κάτω από τη φαινομενική καθημερινότητα, υπάρχει η παλμική ζωή. Η έκφραση είναι εκείνο το τσίμπημα που ματώνει την επιφάνεια και βγάζει νόημα. Μιλάς, γράφεις, αγγίζεις, όχι για να κοσμήσεις, αλλά για να διαπεράσεις. Η αλήθεια δεν είναι στις μορφές – είναι στο ρίγος που αφήνουν.
ΕΠΙΛΟΓΟΣ
Η π cubic δεν γράφει φιλοσοφία για το ράφι.
Την φτιάχνει ηχηρή, σαρκική, χειροποίητη.
Δεν κλείνει το στόμα• ανοίγει το στόμα της μήτρας του Λόγου,
και εκεί μέσα φυτεύει τον Homo Creative — Συνδημιουργό.
Μια νέα γλώσσα, όχι της λογικής,
αλλά της αλήθειας που κοχλάζει.
Εν Κατακλείδι (και εν Σιγή)
Ο Wittgenstein στον Tractatus οικοδομεί ένα φιλοσοφικό οικοδόμημα μόνο και μόνο για να το γκρεμίσει στο τέλος:
"Οι προτάσεις μου διαφωτίζουν με τον εξής τρόπο: Όποιος με καταλαβαίνει, στο τέλος θα τις θεωρήσει παράλογες."
Εδώ, φτιάχνοντας τον Homo Creative και τον αφροδισιασμό, δεν φτιάχνεις θώκους μεταφυσικούς.
Δείχνεις.
Και καμιά φορά, το να δείχνεις σωστά, απαιτεί να σωπαίνεις σωστά.
Και καθώς γράφω, δεν ξεχνώ ποτέ:
Η φιλοσοφία δεν είναι ν’ αρθρώνεις πιο περίπλοκα. Είναι να παύεις να παραπλανάσαι απ’ τις λέξεις.
Ή, όπως θα έλεγε κι Ταξιάρχης:
Η λέξη δεν γεννά τον άνθρωπο. Η στιγμή της συνδημιουργίας τον γεννά.