Ισχυρά συναισθήματα μπορεί να δημιουργήσουν σωματικές αλλοιώσεις. ‘Ελκος, υπέρταση, αρθρίτιδα, άσθμα, είναι ορισμένες παθήσεις που συνδέονται με την ψυχολογική μας κατάσταση.
Έχει επικρατήσει να ονομάζουμε ψυχοσωματικές διαταραχές, εκείνες τις οργανικές διαταραχές που οφείλονται σε κάποια ψυχολογική αιτία, ή τουλάχιστον, που φαίνονται να έχουν κάποιον ψυχολογικό παράγοντα στην αιτιολογία τους.
Οι ψυχοσωματικές διαταραχές αναφέρονται αφενός μεν σε μία οργανική παθολογία, και όχι απλώς σε μία σωματική συμπτωματολογία, και αφετέρου σε μία ψυχολογική αιτιολογία, και όχι απλώς σε μία ψυχολογική παθολογία.
Οι ψυχοσωματικές διαταραχές συνοδεύονται από ένα ορισμένο τύπο προσωπικότητας, κάτι που ενδεχομένως αποτελεί έναν από τους αιτιολογικούς παράγοντες των διαταραχών. Γεγονότα ή συνθήκες που προκαλούν μία σοβαρή εσωτερική πίεση (στρες) παίζουν έναν εκλυτικό ρόλο στην εμφάνιση της διαταραχής, με αποτέλεσμα το άτομο στο οποίο παρουσιάζεται η ψυχοσωματική διαταραχή, να τυχαίνει να έχει κάποιο ευάλωτο όργανο ή λειτουργία.
Επιστημονικές έρευνες έχουν δείξει, ότι ισχυρά συναισθήματα μπορεί να δημιουργήσουν σωματικές και λειτουργικές αλλοιώσεις.
Δυσάρεστα συναισθήματα, όπως είναι για παράδειγμα ο θυμός, ο φόβος, η θλίψη κλπ, προκαλούν διαφορετικές αντιδράσεις στο βλεννογόνο του στομάχου. Συγκεκριμένα, η αντίδραση στο φόβο μοιάζει με αυτήν που προκαλεί ο συνδυασμός επινεφρίτης και νορεπινεφρίτης.
Γενικά η κεντρική συμπαθητική αντίδραση είναι αυξημένη σε περιόδους οργής και ελαττωμένη σε περιόδους κατάθλιψης. Αλλά δεν είναι καθόλου βέβαιο, ότι οι αλλοιώσεις που προκαλούνται από τέτοιες αντιδράσεις μπορεί να εξελιχθούν σε μόνιμες ανατομοπαθολογικές καταστάσεις. Επίσης, αμφισβητήσιμη είναι η ιδέα ότι πίσω από κάθε ψυχοσωματική διαταραχή υπάρχει ένα ειδικό συναισθηματικό σύμπλεγμα ή τύπος προσωπικότητας.
Εξάλλου ο ίδιος ο Φρόυντ από την αρχή είχε αποκλείσει την ύπαρξη ενός συμβολικού νοήματος στις ψυχοσωματικές διαταραχές, ανάλογου με αυτό που χαρακτηρίζει τις σωματόμορφες νευρωτικές διαταραχές, ιδιαίτερα την μετατρεπτική υστερία.
Η παθολογία των ψυχοσωματικών διαταραχών, αφορά είτε ένα σωματικό όργανο, όπως π.χ. το στομάχι, είτε μία σωματική λειτουργία, όπως π.χ. την αναπνοή, δηλαδή όργανα και λειτουργίες που, χαρακτηριστικά ελέγχονται από το αυτόνομο νευρικό σύστημα, και καθόλου, (ή σχεδόν καθόλου), από τη βούληση του ατόμου. Επιπλέον, η παθολογία τους αφορά κάποιο έντονο και παρατεταμένο ή επαναλαμβανόμενο αρνητικό συναίσθημα, που το άτομο δεν μπορεί να εκφράσει άμεσα και επιδρά διαβρωτικά στον οργανισμό του.
Το άτομο που πάσχει από κάποια ψυχοσωματική διαταραχή, γενικά δοκιμάζει μεγάλη δυσκολία όταν είναι να εκφράσει συναισθήματα, τα οποία διατείνεται ότι δεν έχει, ή δεν μπορεί να τα περιγράψει. Η δυσκολία αυτή έχει επικρατήσει να ονομάζεται αλεξιθυμία.
Οι πιο γνωστές και κλασικές ψυχοσωματικές διαταραχές, είναι οι ακόλουθες:
-
το πεπτικό έλκος
-
η ελκώδης κωλίτιδα
-
η ιδιοπαθής υπέρταση
-
η νευροδερματίτιδα
-
η ρευματοειδής αρθρίτιδα
-
ο τοξικοθυρεοειδισμός ή υπερθυρεοειδισμός και
-
το βρογχικό άσθμα
Λίγα λόγια στην αρχή... Στην πορεία θα μιλησουμε αναλυτικά και σε βάθος..!
Αϋπνία, σπαστική κολίτιδα ή αλλιώς σύνδρομο ευερέθιστου εντέρου (αέρια στο έντερο, συχνά δυσκοιλιότητα ή διάρροια και έπειξη - δηλαδή επιτακτική ανάγκη - προς αφόδευση), ταχυκαρδία, τσιμπήματα στο στήθος, `` φτερουγίσματα΄΄ στην καρδιά, πάρα πολύ σπάνια προκάρδιο άλγος (πόνος στην καρδιά), ταχύπνοια, υπεραερισμός, `` κόμπος στο λαιμό΄΄, αναγωγές του γαστρικού περιεχομένου , καούρα, σφίξιμο στο στομάχι, τραύλισμα, σεξουαλικά προβλήματα (στον άνδρα δυσκολία στύσης, στη γυναίκα δυσπαρευνία - δηλαδή πόνος κατά την συνουσία, ``ψυχρότητα΄΄ στο σεξ και ανοργασμικότητα) έκζεμα και κνίδωση, δυσκαταποσία (δυσκολία στην κατάποση), εφίδρωση, ξηροστομία, σιελόρροια, οσφυαλγία, το σύνδρομο χρόνιας κοπώσεως, σφίξιμο των δοντιών (ιδίως τη νύκτα) , πόνος στα δόντια κατά τη μάσηση (οφείλεται στο σφίξιμο των δοντιών ή στο επιπόλαιο βούρτσισμά τους που έχει ως αποτέλεσμα τον τραυματισμό των ούλων), συχνουρία, πονοκέφαλος, ζαλάδες , αιμωδίες (μυρμηγκιάσματα), υπαισθησίες (μειωμένη αισθητικότητα και ιδίως αίσθηση της αφής) και παραισθησίες, υπερθερμία , προβλήματα μνήμης (αιτία είναι η διάσπαση προσοχής από το άγχος που δημιουργεί προβλήματα στην αποθήκευση και στην ανάκληση των αποθηκευμένων στην μνήμη πληροφοριών), αίσθημα σφιξίματος στο στομάχι, αυξημένα αντανακλαστικά, αυξημένη μυϊκή τάση στους προσωπικούς μύες και στον μετωπιαίο μυ, καθώς και σε άλλους μύες (το άτομο είναι γενικά ``σφιγμένο ΄΄), σχετικά μειωμένη ικανότητα επούλωσης των τραυμάτων , ερυγές (ρεψίματα), λυγξ (λόξυγκας), ανορεξία, αυξημένη όρεξη, βουλιμία, ωχρότητα, νυκτερινή ενούρηση σε παιδιά και εφήβους και πολλά άλλα. Αυτά λέγονται ψυχοσωματικά συμπτώματα .
Οι σωματοψυχικές ασθένειες οφείλονται στο γεγονός ότι το αυξημένο άγχος καταστέλλει /διαφοροποιεί [μπερδεύει] το ανοσοποιητικό (αμυντικό) σύστημα του οργανισμού.
Δεδομένα όπως : τα Β και τα Τ λεμφοκύτταρα, τα δενδριτικά κύτταρα , τα μαστοκύτταρα, τα ουδετερόφιλα κύτταρα, τα μονοκύτταρα στο αίμα που γίνονται μακροφάγα κύτταρα στους ιστούς, τα ΝΚ κύτταρα (κύτταρα φυσικοί φονείς), καθώς οι παράγοντες : λακτοφερίνη, προσταγλανδίνες, TNF (παράγων νέκρωσης όγκων), TGF, MCSF, GM-CSF, HGF, M-CSF, CSF, G-CFS, BPA , TPO, ιντερφερόνη (καταπολέμηση ιών, λευχαιμίας και καρκίνου), κυτταροκίνες (χημοκίνες, ιντερλευκίνες και λεμφοκίνες) και όξινες ισοφερριτίνες (πιθανή συσχέτιση με λευχαιμία), κ.ά. βρίσκονται στο μικροσκόπιο της θεραπευτικής έρευνας...!