Η «υπέρτατη» νοημοσύνη; Πνευματική Νοημοσύνη
Παρόλο που ακόμη δεν είναι απόλυτα αποδεκτή ως μια αυτόνομη μορφή νοημοσύνης και δεν έχει επιτευχθεί συμφωνία σε έναν κοινά αποδεκτό ορισμό, η πνευματική νοημοσύνη ή πνευματικότητα στον εργασιακό χώρο έχει, αναμφισβήτητα, κερδίσει αξιοσημείωτο ενδιαφέρον για τις οργανωσιακές επιστήμες και τις επιχειρήσεις..
Αν και αρχικά ο Gardner (1983) επέλεξε να μην συμπεριλάβει την πνευματική ως μία από τις «πολλαπλές νοημοσύνες» του, ο Emmons (2000) υποστήριξε ότι η πνευματικότητα πληροί τα κριτήρια που ο πρώτος όρισε για την έννοια της «νοημοσύνης» κι επομένως θα πρέπει και αυτή να θεωρείται ως μία ξεχωριστή νοημοσύνη.
Ο δείκτης SQ (Spiritual Intelligence Quotient) μετράει το βαθμό πνευματικής νοημοσύνης των ανθρώπων και τους κατατάσσει σε έξι τύπους προσωπικότητας. Το SQ είναι αυτό που διαφοροποιεί τον άνθρωπο από τις μηχανές και τα ζώα, και, σύμφωνα με τους Zohar και Marshall, αποτελεί την «υπέρτατη νοημοσύνη». Είναι σημαντικό να διευκρινιστεί ότι η έννοια της πνευματικότητας διαφοροποιείται από αυτή της θρησκείας, καθώς κάθε θρησκεία περιλαμβάνει θέματα πνευματικότητας, ενώ το αντίθετο δεν ισχύει πάντα, ή, όπως χαρακτηριστικά έχει διατυπωθεί, «η θρησκεία έχει να κάνει με τις απαντήσεις, ενώ η πνευματικότητα με τις ερωτήσεις».
Η πνευματική νοημοσύνη, λοιπόν, είναι η νοημοσύνη που υπερβαίνει το «εγώ» και σχετίζεται με την πρόσβασή μας στο βαθύτερο νόημα, σκοπό και στα ανώτερα κίνητρά μας, καθώς και με την αντιμετώπιση προβλημάτων ουσίας, αξίας και ύπαρξης.
Σύμφωνα με τους Zohar και Marshall (2001), η πνευματική νοημοσύνη ενός ατόμου συντίθεται από τα εξής 12 χαρακτηριστικά:
1. Αυτογνωσία (Self-Awareness)
2. Αυθορμητισμός (Spontaneity) - με την έννοια της ανταπόκρισης και υπευθυνότητας
3. (Δράση οδηγούμενη από) αξίες και όραμα (Being Vision- and Value- Led)
4. Ολισμός (Holism)
5. Συμπόνια - ενσυναίσθηση (Compassion)
6. Σεβασμός της διαφορετικότητας (Celebration of Diversity)
7. Ανεξαρτησία (Field Independence)
8. Ταπεινοφροσύνη (Humility)
9. Τάση υποβολής θεμελιωδών ερωτήσεων (Tendency to Ask Fundamental "Why?" Questions)
10. Ικανότητα επαναπροσδιορισμού - ένταξης κατάστασης σε ευρύτερο πλαίσιο (Ability to Reframe)
11. Θετική αξιοποίηση αντίξοων καταστάσεων (Positive Use of Adversity)
12. Αίσθηση της αποστολής - λειτούργημα (Sense of Vocation).
Ενώ κάποια από αυτά τα χαρακτηριστικά αποτελούν συγχρόνως γνωρίσματα και της συναισθηματικής νοημοσύνης, στην περίπτωση της πνευματικής αναφέρονται πάντα σε ένα υψηλότερο επίπεδο. Για παράδειγμα, στην περίπτωση της ενσυναίσθησης, με την πνευματικότητα μαθαίνουμε όχι μόνο να αναγνωρίζουμε και να διαχειριζόμαστε τα συναισθήματά μας και των άλλων, αλλά και να εντοπίζουμε την πραγματική τους αιτία και να είμαστε προσωπικά υπεύθυνοι για αυτά. Τα χαρακτηριστικά αυτά εντοπίζονται στη συμπεριφορά τόσο των ηγετών όσο και των εργαζομένων σε μη διοικητικές θέσεις.
Ο «πνευματικός εργάτης» χαρακτηρίζεται από ειλικρίνεια και αναζήτηση της αλήθειας, δέσμευση και σεβασμό, συνθετική ικανότητα, ολοκληρωμένη και ακριβή εκτέλεση εργασιών, αυτο-παρακίνηση για να κάνει σωστά τις εργασίες, αναζήτηση τρόπων για επιπλέον συνεισφορά και βελτιώσεις στην επιχείρηση, αποτελεσματική διαχείριση του χρόνου και αποτροπή αρνητικής επίδρασής του στην ποιότητα και στην απόδοση, ενεργητική ακρόαση, άντληση ικανοποίησης από την προσφορά του και τη βοήθεια προς τους άλλους, ενθάρρυνση δημιουργικότητας κ.ά.
Ωστόσο, η πληθώρα των διαφορετικών ορισμών καθιστά δύσκολη τη μέτρηση της πνευματικής νοημοσύνης, καθώς κάθε φορά χρησιμοποιούνται διαφορετικά κριτήρια και δείκτες. Μια τέτοια προσπάθεια είναι το SISRI (Spiritual Intelligence Self-Report Inventory) που αναπτύχθηκε από τον King (2007) και αποτελεί έναν κατάλογο ατομικών χαρακτηριστικών ως εργαλείο μέτρησης του SQ ενός ατόμου. Πρακτικά μπορούμε να διαγνώσουμε την πνευματική νοημοσύνη κάποιου παρατηρώντας συγκεκριμένες συμπεριφορές του, ώστε να εντοπίσουμε τα παραπάνω χαρακτηριστικά πνευματικότητας.
Με σκοπό να καταστήσει πιο συγκεκριμένες και κατανοητές τις ποικίλες αφηρημένες έννοιες που έχουν συνδεθεί κατά καιρούς με την πνευματικότητα στο χώρο εργασίας, η Marques (2008) θεμελίωσε ένα πρωτόκολλο που αποτελεί έναν εύκολο και πρακτικό οδηγό για στελέχη και εργαζόμενους.
Συγκεκριμένα, κατάφερε να συνοψίσει σε 18 θεμελιώδεις αρχές - μία για κάθε γράμμα της φράσης «spirituality at work» - τα ευρήματα μιας διδακτορικής διατριβής της και πολλών εργαστηρίων (workshops) με υψηλόβαθμα στελέχη επιχειρήσεων, σκιαγραφώντας έτσι τα χαρακτηριστικά που συνθέτουν το φαινόμενο για κάθε εργασιακό περιβάλλον και κάθε ιεραρχικό επίπεδο όπου και παραθέτονται παραδείγματα από συγκεκριμένες επιχειρησιακές συμπεριφορές.
Το έντονο ενδιαφέρον που παρατηρείται γύρω από την πνευματικότητα δικαιολογείται από τα σημαντικά ατομικά και οργανωσιακά οφέλη με τα οποία συνδέεται. «Πνευματικά» εργασιακά περιβάλλοντα συντελούν σε αυξημένη απόδοση, εργασιακή ικανοποίηση, αφοσίωση και δέσμευση στην επιχείρηση, καθώς και σε μείωση εργασιακού άγχους. Παράλληλα, μια φιλοσοφία και οργανωσιακή κουλτούρα που χαρακτηρίζεται από πνευματικότητα μπορεί να οδηγήσει σε μειωμένα επίπεδα απουσιών και αποχωρήσεων, αυξημένη αποτελεσματικότητα και κερδοφορία, ταχύτερη ανάπτυξη, διευκόλυνση και αποτελεσματικότητα της οργανωσιακής αλλαγής, απόκτηση ενός διατηρήσιμου ανταγωνιστικού πλεονεκτήματος, αύξηση της οργανωσιακής μάθησης και επίτευξη οργανωσιακής αριστείας. Ερευνητικά στοιχεία αποκαλύπτουν μια υπεροχή έως και 86% στην απόδοση των επιχειρήσεων με υψηλά επίπεδα πνευματικότητας έναντι εκείνων χωρίς.
HR Professional (T. 79)
Ο Δείκτης Νοημοσύνης (Intelligence Quotient, IQ) είναι ο δείκτης ο οποίος μετρά προσεγγιστικά την ευφυΐα ενός ατόμου σε σχέση με τον υπόλοιπο πληθυσμό. Το IQ κάθε ατόμου μετράται με διάφορες μεθόδους, οι οποίες περιλαμβάνουν συνήθως τεστ με ερωτήσεις ή διαδικασίες με καθορισμένα αντικείμενα. Παρά τις διαφορές στον σχεδιασμό τους, αυτά τα τεστ μετρούν γενικά την ίδια μορφή ευφυίας, κυρίως την λογική και επαγωγική σκέψη και όχι και τη φαντασία, την αποφασιστικότητα, τη συναισθηματική νοημοσύνη κλπ που θα έδιναν πιο συνολικά την εικόνα ευφυΐας κάποιου.
Τί είναι η Συναισθηματική Νοημοσύνη (EQ);
Για χρόνια, η Συναισθηματική Νοημοσύνη - που μερικές φορές αναφέρεται ως Συναισθηματικό Πηλίκο (EQ) - δεν μπορούσε να οριστεί. Ήταν απλώς ένα εγγενές ποιοτικό χαρακτηριστικό που κάποιοι είχαν και τους επέτρεπε να ‘εισχωρούν’ με ευκολία σε κοινωνικές καταστάσεις και να πετυχαίνουν αυτό που όλοι οι άλλοι κατάφερναν μετά κόπων και βασάνων.
Αυτό ίσχυε μέχρι τη δεκαετία του 1990. Μετά εμφανίστηκαν οι συμπεριφοριστές-επιστήμονες Peter Salovey και John D.Mayer που παρέδωσαν στο ευρύ κοινό έναν ορισμό:
Είναι «μια μορφή Κοινωνικής Νοημοσύνης που περιλαμβάνει την ικανότητα εντοπισμού των αισθημάτων και συναισθημάτων των άλλων, διάκρισης μεταξύ τους και τελικής χρήσης αυτών των πληροφοριών με σκοπό την επιτυχημένη καθοδήγηση σκέψης και δράσης των εμπλεκομένων».
Από εκεί και πέρα, ο τομέας σπουδών πήρε τον δρόμο του. Μεγάλο μέρος του τρόπου με τον οποίο ορίζουμε σήμερα τo EQπροέρχεται από το βιβλίο του ψυχολόγου- συγγραφέα Daniel Goleman, «Συναισθηματική Νοημοσύνη». Σε αυτό, υποστηρίζει ότι αυτός ο τύπος Νοημοσύνης είναι ένας συνδυασμός των ακόλουθων αξιών:
Αυτογνωσία: Η ικανότητα να αναγνωρίζει και να κατανοεί κάποιος τα δικά του συναισθήματα.
Αυτοέλεγχος: Η ικανότητα να διαχειρίζεται και να ‘δαμάζει’ τα συναισθήματά του σε οποιαδήποτε δεδομένη κατάσταση.
Κίνητρο: Το να συνεχίζει να εργάζεται προς ένα συγκεκριμένο αποτέλεσμα χωρίς να αποσπάται η προσοχή του.
Ενσυναίσθηση: Η ικανότητα να αναγνωρίζει και να κατανοεί τα συναισθήματα και τα κίνητρα των άλλων.
Κοινωνικές δεξιότητες: Η επιδεξιότητα να διευκολύνει την επικοινωνία και την εξέλιξη των διαπροσωπικών σχέσεων.
Είναι η Συναισθηματική Νοημοσύνη (EQ) το ίδιο με τον Δείκτη Ευφυΐας (IQ);
Παραδόξως, αυτά τα δύο δεν έχουν πολλά κοινά χαρακτηριστικά. Στην πραγματικότητα, σύμφωνα με μια μελέτη της Talent Smart- μια εταιρεία έρευνας, αφιερωμένη στη μάθηση για τη Συναισθηματική Νοημοσύνη (EQ), - άνθρωποι με μεσαίο Δείκτη Ευφυΐας (IQ) ξεπερνούν κατά πολύ άτομα με εξαιρετικά υψηλό ποσοστό IQ σε θέματα αποδοτικότητας στην εργασία τους. Διαπίστωσαν, επίσης, ότι εκείνοι που αγγίζουν απλά έναν Μέσο Όρο σε IQ μετρήσεις έχουν 70% μεγαλύτερες πιθανότητες να είναι κορυφαίοι στους αντίστοιχους επαγγελματικούς τομείς τους, επιβεβαιώνοντας το γεγονός ότι το IQ απέχει πολύ από το να θεωρείται πρόδρομος μελλοντικής επιτυχίας.
Ευτυχώς, όμως, υπάρχει και μια άλλη σημαντική διαφορά μεταξύ των δύο. Ενώ ο Δείκτης Ευφυΐας (IQ) ενός ατόμου παραμένει σχετικά σταθερός καθ' όλη τη διάρκεια της ζωής του, μια Συναισθηματική Νοημοσύνη (EQ) με καλό υπόβαθρο μπορεί να βελτιωθεί με την πάροδο του χρόνου. Μέρος των ερευνών του Salovey και του Mayer έδειξε ότι η συνεχής εξάσκηση ‘συναισθηματικών συμπεριφορών’ δημιουργεί νέους νευρώνες στον εγκέφαλο και οδηγεί σε ενδεχόμενες ποιοτικές συμπεριφορικές αλλαγές, πράγμα που σημαίνει ότι όσοι καταβάλλουν προσπάθειες για να αναπτύξουν τo EQ τους στο τέλος αποκομίζουν σημαντικά οφέλη.
Ποιά απόδειξη υπάρχει για τα οφέλη της Συναισθηματικής Νοημοσύνης (EQ);
Κάποιος δε χρειάζεται να κοιτάξει πολύ μακριά για να δει τη θετική επίδραση της υψηλής Συναισθηματικής Νοημοσύνης. Πολλά από τα πιο επιτυχημένα άτομα της κοινωνίας κατέχουν υψηλό EQ μεταξύ των θετικών χαρακτηριστικών τους. Ο κατάλογος διαθέτει από ισχυρές προσωπικότητες του επιχειρηματικού κλάδου όπως ο Διευθύνων Σύμβουλος της Amazon Jeff Bezos, όπως και διασημότητες όπως ο Matt Damon και η Oprah.
Ωστόσο, ακόμη και σε ΜΗ διασημότητες ένα υψηλό EQ έχει πολύ συγκεκριμένα οφέλη. Σύμφωνα με τους αριθμούς, η TalentSmart διαπίστωσε ότι το 90% των κορυφαίων σε απόδοση επαγγελματιών, σε όλους τους κλάδους εργασίας, έχει υψηλό EQ και ότι οι συναισθηματικές ικανότητές τους συνέβαλαν άμεσα στο κατά μέσο όρο 58% της θετικής απόδοσής τους.
Επιπλέον, η ίδια μελέτη δείχνει ότι η Συναισθηματική Νοημοσύνη έχει ισχυρό οικονομικό αντίκτυπο. Άτομα με υψηλό EQ ξεπερνούν σε εισόδημα τους συναδέλφους τους κατά περίπου 29.000 δολάρια ετησίως ή 1.300 δολάρια για κάθε επιπλέον βαθμό που σκοράρουν, πάνω δηλαδή από τον εθνικό μέσο όρο που είναι το «75», στις εξετάσεις Emotional Intelligence Appraisal® του Talent Smart.
Ενδιαφέρον έχει το γεγονός ότι τα οικονομικά οφέλη είναι πιο εμφανή σε κλάδους όπου το EQ είναι ήδη πολύ υψηλό. Δηλαδή, σε Εταιρείες Διοίκησης Ανθρωπίνων Πόρων, σε Κυβερνητικά Στελέχη και σε Φαρμακευτικές εταιρείες - ο μέσος ρυθμός αύξησης του εισοδήματος για κάθε παραπάνω βαθμό στο EQ ήταν $2.809, $2.434 και $1.479, αντίστοιχα.
Υπάρχουν επιπτώσεις στην περίπτωση χαμηλής Συναισθηματικής Νοημοσύνης (EQ);
Δεν αποτελεί έκπληξη το γεγονός ότι όσο θετικές είναι οι επιπτώσεις της υψηλής Συναισθηματικής Νοημοσύνης στην επαγγελματική ζωή, τόσο αρνητικές είναι οι επιπτώσεις της όταν τα επίπεδα είναι χαμηλά. Ενώ μερικές από αυτές τις επιπτώσεις οδηγούν σε μικρής σημασίας δυσκολίες στην καθημερινότητά μας, άλλες μπορεί να είναι ιδιαιτέρως απειλητικές.
Οι γιατροί, για παράδειγμα, τείνουν να έχουν αρκετά χαμηλή Συναισθηματική Νοημοσύνη, κάτι που επηρεάζει σε μεγάλο βαθμό την εξέλιξη της υγείας των ασθενών τους. Σύμφωνα με μια έκθεση του Joint Commission - ένας μη κερδοσκοπικός οργανισμός που παρέχει διαπίστευση σε οργανισμούς υγείας - διαπίστωσε ότι στην έλλειψη επικοινωνίας - και όχι στην έλλειψη γνώσεων του γιατρού - οφειλόταν το πάνω από 70% των σοβαρών αρνητικών αποτελεσμάτων σε επίπεδο ίασης στα νοσοκομεία.
Ένα άρθρο του New York Times, στο οποίο αναφέρονται αυτά τα ευρήματα, επιβεβαιώνει ότι ένας γιατρός διακόπτει τον ασθενή του, που περιγράφει τα συμπτώματά του, μετά από ακρόαση μόλις 18 δευτερολέπτων. Σύμφωνα με το άρθρο, επίσης, τα δύο τρίτα των ασθενών αναφέρουν ότι εγκατέλειψαν το νοσοκομείο χωρίς να έχουν πάρει στα χέρια τους επίσημη διάγνωση.
Ωστόσο, ο κλάδος της Υγείας δεν είναι ο μόνος που υποφέρει. Στην Τεχνολογία Πληροφοριών, επίσης, αναφέρονται συνολικά πολύ χαμηλά επίπεδα Ενσυναίσθησης μεταξύ των υπαλλήλων. Το ίδιο συμβαίνει καί στον κλάδο Ακίνητης Περιουσίας. Στην πραγματικότητα, σχεδόν το 26% των Συμβούλων Ακίνητης Περιουσίας αισθάνεται ότι δεν μπορεί να φτάσει στο ίδιο "συναισθηματικό μήκος κύματος" με τους πελάτες του. Σε αυτόν τον κλάδο, όμως, η αξιοσημείωτη εξαίρεση είναι οι Σύμβουλοι Πολυτελών Ακινήτων, οι οποίοι μοιράζονται πολλές από τις ίδιες συναισθηματικές δεξιότητες με κορυφαίες προσωπικότητες του Επιχειρείν.
Το συμπέρασμα, λοιπόν, είναι: Καί στην επαγγελματική αλλά καί στην προσωπική ζωή σας, η ικανότητα να ελίσσεστε επιδέξια σε διαπροσωπικό επίπεδο είναι το κλειδί της επιτυχίας. Δεδομένου ότι τα χαρακτηριστικά που συνθέτουν τη Συναισθηματική Νοημοσύνη μπορούν να αναπτύσσονται με την πάροδο του χρόνου, είναι ένας σοβαρός λόγος να επιδιώκετε τη συνεχή ενδυνάμωσή της.
Κάντε το συνήθεια να ασκείτε EQ δεξιότητες στην καθημερινότητά σας!
Συναισθηματική Νοημοσύνη (EQ) ή Δείκτης Ευφυΐας (IQ);
στατιστικά αποδεικνύουν ότι…
Ολοι θέλουν να πετύχουν επαγγελματικά, αλλά λίγοι το καταφέρνουν. Τί είναι αυτό που τους διαχωρίζει; Υπάρχουν κάποιες δεξιότητες που κατέχουν οι κορυφαίοι επαγγελματίες και δεν κατέχουν όλοι οι υπόλοιποι;
Όπως αποδεικνύεται, υπάρχουν. Οι έρευνες δείχνουν ότι τα άτομα με υψηλό Συναισθηματικό Πηλίκο (EQ) έχουν επιτυχίες πολύ συχνότερα από τους λιγότερο ‘προικισμένους’ συνομηλίκους τους. Η ικανότητα να εμβαθύνετε με αυτοπεποίθηση σε διάφορων τύπων διαπροσωπικές σχέσεις είναι εξαιρετικά χρήσιμη επαγγελματικά, ανεξάρτητα από τον κλάδο.
Ευτυχώς, αυτές οι δεξιότητες μπορούν να μεταδοθούν και να ενισχυθούν με την πάροδο του χρόνου. Διαβάστε παρακάτω για να μάθετε περισσότερα σχετικά με τους τρόπους με τους οποίους η απόκτηση μιας υγιούς Συναισθηματικής Νοημοσύνης μπορεί να σας βοηθήσει στην εργασία σας και στην προσωπική σας ζωή.
Εφ όρου ζωής μπορείτε να ‘προπονείστε’ και να πετυχαίνετε ολοένα και καλύτερα αποτελέσματα.