_ Η Ελευθερία ως Δοκιμασία — Όχι ως Αντίδραση

 Γιατί το να είσαι ελεύθερος σημαίνει να αναλαμβάνεις την ευθύνη του αποτελέσματος.

Αντί για τη νευρωτική διεκδίκηση “δικαιώματος”, να μιλήσουμε για την ελευθερία ως κλήση στη διάκριση και στη σύνεση. Ο αυθορμητισμός δεν είναι αρετή από μόνος του.

 

_ Η Θέληση Δεν Επαρκεί — Το Τυφλό “Θέλω” και η Ανυπαρξία του Νοήματος

Ποιο είναι το ηθικό περιεχόμενο μιας επιθυμίας;

Όχι κάθε επιθυμία έχει αξία ή οντολογικό κύρος. Αν δεν μπορείς να σταθείς απέναντι στο “θέλω” σου και να το εξετάσεις, τότε είσαι δούλος του.

 

_ Η Παιδεία της Ελευθερίας — Μαθαίνεται ή Είναι Χάρισμα;

 Γιατί η αληθινή ελευθερία προϋποθέτει παιδεία, όχι ένστικτο.

Ελευθερία χωρίς δομή οδηγεί στην αλαζονεία ή στην αυθαιρεσία. Αντί να μιλάμε για ελευθερία “έκφρασης”, να μιλήσουμε για ελευθερία σκέψης, δηλαδή ελευθερία με κριτήριο.

 

 ΣΩΜΑ – ΙΑΤΡΙΚΗ – ΦΙΛΟΣΟΦΙΑ ΥΓΕΙΑΣ

_ Το Σώμα Δεν Είναι Πάγιο — Η Αντιπρόταση στον Ιατρικό Αναγωγισμό

Η θεραπεία δεν είναι service.

 Το σώμα δεν είναι “όχημα” που φτιάχνει ο μηχανικός. Είναι συμβολικός φορέας ύπαρξης και αξίας. Η αντίσταση στην εξαντικειμενοποίηση είναι και πολιτική και υπαρξιακή πράξη.

 

_ Η Αξιοπρέπεια του Σώματος στον Πόνο — Όχι “Επισκευή”, αλλά Παρουσία

Το να πονάς δεν σημαίνει πως κάτι “δεν πάει καλά”.

 Η εμπειρία του πόνου ως πράξη οντολογικής επιβεβαίωσης. Η φυσικοθεραπεία όχι ως αποκατάσταση αλλά ως συνοδεία στον αγώνα ύπαρξης.

 

_ Από τον Ασθενή στον Συμμέτοχο — Νέο Ήθος στη Φροντίδα Υγείας

Ο ασθενής δεν είναι παθητικό δέκτης, αλλά συμμέτοχος στην πράξη θεραπείας.

Θεραπεία δεν σημαίνει “να σε κάνουν καλά”. Σημαίνει να σου δώσουν τον χώρο να ανασυγκροτήσεις τον εαυτό σου. Εκεί πατάει και η πρακτική της φυσικοθεραπείας.

 

ΠΟΛΙΤΙΣΜΟΣ – ΚΑΤΑΝΑΛΩΤΙΣΜΟΣ – ΑΝΤΙΣΤΑΣΗ

_ Η Ελευθερία ως Απόσυρση — Ενάντια στην Υπερδιέγερση της Εποχής

 Μπορείς να πεις “όχι” σε όλα; Εκεί αρχίζει η πράξη της ελευθερίας.

 Μια κοινωνία που τα θέλει όλα, δεν αντέχει το τίποτα. Η ικανότητα να αποσύρεσαι από το θόρυβο είναι η βάση της υπαρξιακής υγείας.

 

_Κατανάλωση vs Ανάγκη — Το Σώμα Δεν Είναι Αγοραστής

Το να έχεις σώμα δεν σημαίνει να το ντύνεις, να το φτιάχνεις, να το προβάλλεις.

Ο καταναλωτισμός αποικίζει το σώμα. Η φυσικοθεραπεία, ως φροντίδα του ενσώματου εαυτού, είναι τρόπος ανάκτησης κυριότητας.

 

Η Ελευθερία ως Δοκιμασία — Όχι ως Αντίδραση...

Στην εποχή των άμεσων αντιδράσεων, της διαρκούς έκφρασης, των ακατέργαστων συναισθημάτων που εξωτερικεύονται αστραπιαία, η ελευθερία έχει καταντήσει να σημαίνει απλώς «κάνω ό,τι θέλω». Μα αυτή η αυθόρμητη αντανακλαστικότητα δεν είναι ελευθερία. Είναι απλώς η αδράνεια του χαρακτήρα μπροστά στην πρόκληση της αυτοκυριαρχίας.

 

Η αληθινή ελευθερία δεν αποδεικνύεται όταν όλα πάνε όπως τα θέλουμε. Δοκιμάζεται όταν μπορούμε να σταθούμε νηφάλιοι μέσα στη θύελλα, όταν αρνούμαστε να παρασυρθούμε από το ρεύμα του θυμού, της θλίψης, της επίδειξης, της καταναλωτικής επιθυμίας.

 

Η ελευθερία δεν είναι αντίδραση, αλλά στάση. Δεν είναι παρόρμηση, αλλά επιλογή. Ο ελεύθερος δεν είναι αυτός που εκρήγνυται, αλλά αυτός που επιλέγει πού, πότε και γιατί θα τοποθετηθεί. Ό,τι εκδηλώνεται ως καθαρή αντίδραση είναι εξ ορισμού εξαρτημένο από το ερέθισμα. Άρα, δεν είναι ελεύθερο. Η ελευθερία αρχίζει εκεί που αρχίζει η αυτοσυγκράτηση και η διάκριση.

 

 Η Θέληση Δεν Επαρκεί — Το Τυφλό “Θέλω” και η Ανυπαρξία του Νοήματος

 

Στον ψευδοανθρωπιστικό μας πολιτισμό, το «θέλω» έχει ανάχθει σε απόλυτο ηθικό κριτήριο. Αν κάτι το θέλω, δικαιούμαι να το έχω. Αν κάτι με εκφράζει, είναι αληθινό. Αν μια επιθυμία είναι έντονη, πρέπει να την ακολουθήσω. Όμως η επιθυμία δεν είναι θεμέλιο της ηθικής. Η επιθυμία είναι μόνο η πρώτη ύλη.

 

Το «θέλω» είναι, στην καλύτερη περίπτωση, η αρχή ενός ερωτήματος. Όχι η απάντηση. Ο άνθρωπος που δεν μπορεί να αμφισβητήσει τη θέλησή του, να την ελέγξει, να την καθυστερήσει, να την αξιολογήσει, δεν είναι ελεύθερος. Είναι δούλος της ενόρμησής του. Και αυτό, όσο κι αν βαφτιστεί «αυθεντικότητα», είναι μορφή σκλαβιάς.

 

Αν κάτι το θέλω επειδή μου το υπέβαλαν, επειδή μου το πρόβαλαν, επειδή μου το φόρεσαν ως ανάγκη, τότε δεν είμαι εγώ που το θέλω. Το σύστημα το θέλει για μένα. Επομένως, η απελευθέρωση δεν βρίσκεται στο να ικανοποιήσεις κάθε επιθυμία, αλλά στο να μπορείς να σταθείς απέναντί της. Να την ξεγυμνώσεις. Να δεις τι κρύβει από πίσω της.

 

Η αληθινή ελευθερία δεν βρίσκεται στο «θέλω». Βρίσκεται στο «γιατί το θέλω;».

 

 Η Παιδεία της Ελευθερίας — Μαθαίνεται ή Είναι Χάρισμα;

 

Αν ο άνθρωπος γεννιόταν ελεύθερος, δεν θα χρειαζόταν να παιδευτεί για να μάθει τι σημαίνει ελευθερία. Όμως η ιστορία, η βιογραφία και η ψυχολογία δείχνουν το αντίθετο. Η ελευθερία δεν είναι αυτονόητη. Είναι επίτευγμα. Και ως επίτευγμα, απαιτεί καλλιέργεια, παράδοση, αυστηρότητα, βάθος.

 

Η ελευθερία δεν είναι ένα ένστικτο προς ικανοποίηση, αλλά μια στάση που οικοδομείται. Μαθαίνεται όπως μαθαίνεται η μουσική, όπως μαθαίνεται η άσκηση, όπως μαθαίνεται η τέχνη της σιωπής. Θέλει χρόνο, υπομονή, δασκάλους και εμπειρία. Δεν χαρίζεται. Δεν εκρήγνυται. Αναπτύσσεται με κόπο και άσκηση.

 

Η κοινωνία που δεν διαπαιδαγωγεί τους πολίτες της στην ελευθερία, τους εκθέτει στη χειρότερη μορφή ανελευθερίας: στην ψευδαίσθηση ότι είναι ελεύθεροι. Και η ψευδαίσθηση αυτή γίνεται ακόμη πιο επικίνδυνη όταν βαφτίζεται ως «δικαίωμα στην αυτοέκφραση» ή «δικαίωμα επιλογής», χωρίς εσωτερικό κριτήριο.

 

Δεν είναι ελεύθερος αυτός που διαλέγει ανάμεσα σε προϊόντα. Είναι ελεύθερος αυτός που μπορεί να αρνηθεί όλο το ράφι.

 

 Το Σώμα ως Τόπος Αντίστασης — Η Νέα Ιατρική Ελευθερία

 

Στην εποχή της ψηφιακής αποσωματοποίησης, της εργαστηριακής ιατρικής και του κοινωνικού αυτοματισμού, το σώμα του ανθρώπου έχει μετατραπεί σε αντικείμενο διαχείρισης, προϊόν υπηρεσίας, πεδίο κατανάλωσης και βιοτεχνολογικής τροποποίησης. Ο σύγχρονος άνθρωπος δεν ζει το σώμα του. Το χρησιμοποιεί. Ή μάλλον, το νοικιάζει από τον εαυτό του.

 

Μα το σώμα δεν είναι άψυχο μέσο. Είναι η κατοικία της ύπαρξης. Είναι το έσχατο οχυρό αξιοπρέπειας. Κι εκεί όπου δεν μπορούμε να αντισταθούμε πολιτικά, μπορούμε να αντισταθούμε σωματικά: στην εγκράτεια, στην κίνηση, στην αναπνοή, στην αφή, στο βλέμμα. Το σώμα είναι η πρώτη και η τελευταία μορφή ελευθερίας. Όχι γιατί μας εξασφαλίζει δικαιώματα, αλλά γιατί μας υπενθυμίζει όρια.

 

Η φυσικοθεραπεία, σε αυτό το πλαίσιο, δεν είναι απλώς τεχνική αποκατάστασης. Είναι φροντίδα ενσώματης παρουσίας. Είναι ο τρόπος να επανέλθει η ψυχή στη σάρκα, χωρίς να την καταπιέζει, αλλά και χωρίς να της παραδίδεται άνευ όρων. Η νέα ιατρική ελευθερία δεν θα έρθει με νέα φάρμακα. Θα έρθει με νέους τρόπους κατοίκησης του σώματος. Με σεβασμό. Με απλότητα. Με σιγή.

 

Το σώμα δεν είναι πρόβλημα προς επίλυση. Είναι μυστήριο προς συνάντηση.